Demet ENSARİ ŞAYLI, demetsayli@hotmail.com
Sağlık turizmi kapsamında yolculuk yapan hastaların tercih nedenleri çeşitli etkenlere dayanıyor. Türkiye genel olarak hastaların kendi ülkelerinden daha uygun fiyatlar ve yüksek kalitede hizmet sunduğu için tercih ediliyor. Bunun yanında bekleme süresinin olmaması, yakın uçuş mesafesi, nitelikli personel ve eşlik eden turistik faaliyet çeşitliliği diğer nedenler arasında gösterilebilir.
Ayrıca ülke ve bölge bazında incelendiğinde farklı nedenler görülebilir. Örneğin Bulgaristan, Yunanistan ve Suriye gibi ülkeler yakın ve sıkı akrabalık ilişkileri nedeniyle; Almanya ve Hollanda gibi ülkeler oradaki Türk nüfusun çok olması nedeniyle; Libya, Irak ve Ortadoğu’daki Türk Cumhuriyetleri kendi ülkelerindeki altyapı ve hizmet yetersizliği nedeniyle Türkiye’ye hasta hareketliliğinin yoğun yaşandığı ülkeler olarak öne çıkıyor. Türkiye’de tedavi olmak birçok Avrupa ülkesine göre yüzde 60’a varan oranlarda daha ucuzdur. Örneğin kalp by-pass operasyonu İspanya’da 39- 43 bin dolar arasında değişirken Türkiye’de bu rakam 8 bin 500 ila 21 bin dolar arasında değişiyor.
Türkiye’nin sağlık turizmindeki potansiyeli rakamların bununla sınırlı kalmayacağını gösteriyor. Nitekim hedef 2024 yılında 2 milyon uluslararası hastayı Türkiye’de tedavi etmek. Bu nedenle hem turizmciler ayağında hem de sağlık sektörü ayağında çalışmalar sürüyor. Sağlık turizminin toplam gelirleri bazı ülkelerde yüzde 20’leri aşabiliyor. Türkiye sadece zorunlu tıbbi operasyonlar için değil, saç ekimi ve estetik için de gözde bir destinasyon. Saç ekimi Türkiye’de ortalama 50 bin TL iken bu rakam Avrupa’da 10 bin Euro, ABD’de 30 bin dolar seviyesinde. Türkiye plastik cerrah sayısı açısından 1200 cerrah ile dünyada 9’uncu sırada yer alıyor. Türkiye’de tedavi için gelen hastaların büyük çoğunluğu temmuz ayını tercih ediyor. En çok gelinen şehirler arasında ise Antalya ilk sırada yer alıyor. Bu da gösteriyor ki sağlık ve turizm aynı potada ilerliyor.
Estetik turizminde dünyada yedinci sırada olan Türkiye; Amerika, Brezilya, Japonya, Meksika, İtalya ve Almanya’dan sonra geliyor. Cerrahi işlem gerektirmeyen operasyonlar arasında en çok tercih edilen botoks rakam olarak iki yüz bini buldu. Estetik için Türkiye’yi tercih eden kişilerin çoğunlukla Rusya ve Ortadoğu vatandaşı olduğu belirtildi.
Türkiye, dünyada en çok hasta kabul eden ülkeler sıralamasında ilk 10’a girmiş durumdadır. Dünyada, sağlık turizmi alanında en çok hasta kabul eden ülkeler sıralamasında; Meksika, Hindistan, Tayland, Brezilya, Türkiye, Singapur ilk sıralarda yer almaktadır.
USHAŞ’ın hedef ülkeler stratejisinde 29 ülke yer almaktadır. Bu ülkeler İngiltere, Almanya, Bosna Hersek, Bulgaristan, Sırbistan, Kosova, Romanya, Rusya, Ukrayna, Azerbaycan, Gürcistan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Özbekistan, Afganistan, Pakistan, Irak, Katar, Kuveyt, Bahreyn, Cezayir, Fas, Cibuti, Somali, Sudan, Senegal, Moritanya, Nijerya şeklinde sıraladı.
Türkiye’nin son 5 yıllık dönemde sağlık turizminden elde ettiği gelirin 2020’deki salgın nedeniyle yaşanan gerileme dışında istikrarlı bir biçimde yükseliş göstermektedir. TÜİK verilerine göre 2019’da 1,49 milyar dolar olan sağlık turizmi geliri, 2023’te 2,3 milyar düzeyine ulaştı. Bu artış memnuniyet verici olmakla birlikte Türkiye’nin potansiyeli düşünüldüğünde daha önümüzde alabileceğimiz çok yol olduğu açıktır.
USHAŞ tarafından açıklanan verilere göre, ülkemize gelen hastalar en çok kadın hastalıkları, iç hastalıkları, göz hastalıkları, tıbbi biyokimya, genel cerrahi, diş hekimliği, ortopedi ve travmatoloji, enfeksiyon hastalıklarıyla kulak-burun-boğaz branşlarında tedavi alıyor. Bunların dışında estetik ve saç ekimi alanları da büyük ilgi görmektedir. Ancak gelen hastaların gelir kalemleri konusunda veriye sahip değiliz. Bu veriler açıklanmıyor. Ülkemize sağlık turizmi kapsamında gelen hasta, tedavinin izin verdiği koşullarda, bulunduğu şehri geziyor, alışveriş yapıyor, mutfağımızdan farklı lezzetlerin tadına bakma fırsatı buluyor. Estetik ve saç ekme gibi nedenlerle gelenler konaklama tesislerinde kalıyor. Yine termal turizm ve medikal SPA ile yaşlı ve engelli turizmi kapsamında gelenler de ağırlıklı olarak konaklama tesislerini kullanıyorlar.
