Fuat YALMAN, fuatyalman@duzce.edu.tr
Türkiye’nin sağlık turizmi sektöründe görülen temel ihtiyaçları üç ana husustan oluşmaktadır; bunlardan birincisi etkin denetim ve kalite güvencesinin sağlanması, ikincisi olumlu ülke (Türkiye) algısının/imajının hedef pazarlarda desteklenmesi ve üçüncüsü ise sektörün insan kaynağı kalitesinin artırılmasıdır.
Türkiye, alt yapısı ve tüm koşullarıyla pek çok farklı ülkeden medikal sağlık turisti ağırlama konusunda uzun yıllardır büyük başarılar göstermektedir ve pek çok yeni pazara açılmaya hazır durumdadır. Ancak çok sayıda yetenekli hekime ve fiziksel altyapı olanağına sahip olmasına rağmen ülkemizde kalifiye ara eleman eksikliği en önemli temel problemlerdendir. Bu nedenle bu araştırmada sağlık turizmi çalışanlarının sektördeki mevcut durumu nedir, daha nitelikli olarak sektörde hizmet verebilmeleri adına ihtiyaç duyulan eğitim konuları nelerdir, sağlık turizminde istihdam edilecek personelde aranan nitelikler nelerdir gibi temel hususların tartışılması amaçlanmıştır.
Sağlık turizmi sektöründe ülkemiz sağlık alt yapı olanakları açısından oldukça iyi durumda olmasına rağmen sektörün başka önemli eksiklikleri bulunmaktadır. Bu eksiklerin başında, sektörde çalışan standardının ve eğitiminin yetersiz oluşu gelmektedir. Sağlık turizminde en büyük zincir hastaneler bile yetkin ve nitelikli çalışan sorunu yaşamaktadır. Bu durum hem hastaneyi hem de hastaları ciddi sorunlarla karşı karşıya bırakmakta ve hatta ülkemizin imajını da olumsuz yönde etkilemektedir.
Ülkemizde hekimler ve sağlık turizmi kuruluşları uluslararası pazarlarda güçlü bir konum elde etmek isterken; sağlık turizmi konusunda yeterli bilgisi ve eğitimi olmayan ara elemanlardan dolayı ulaşmak istedikleri pazarlara yeterince ulaşamamaktadırlar. Ülkemizin sağlık turizminde rakipleri karşısında gücünü azaltan en önemli hususlardan biri, bahsedilen tüm bu kuruluşların sağlık turizmi sürecini yönetecek nitelikli ara elaman eksikliğidir.
Sağlık turizmi çalışanlarından beklenen yetkinlik, çalışanların yalnızca dil eğitimi ve temel sağlık bilgisiyle sınırlı kalmaması; bunun yanı sıra sigorta, faturalama, tahakkuk, pazarlama, yabancı dil, hasta ile iletişim, hasta memnuniyeti ve yurt dışı acente anlaşmaları gibi sağlık turizminin kendine has sürecinin karmaşık yapısını doğru biçimde yönetmeyi sağlayacak içerikleri de kapsaması gerekmektedir.
Sağlık turizmi çalışanlarında tespit edilen en önemli eksiliklerin başında sigorta sistemleri ve sağlık hukuku konularına hakim olmama gelmektedir. Sağlık turizmi çalışanlarının uluslararası hukuki sorumlulukların neler olduğu, hukukun nasıl işlediği ve işlemesi gerektiği ve Türkiye’nin hizmet verdiği pazarların bu konudaki mevzuatı gibi hususlarda bilgi eksikliği görülmektedir. Özellikle tedavi için gelen bir hasta ile ilgili malpraktis ya da vefat durumunda tazminatların nasıl olacağına ilişkin hususların yönetimi aşamasında önemli problemler yaşamaktadırlar. Bunun yanı sıra sağlık turizmi çalışanlarının provizyon, cost control, dijital pazarlama, pazarlama, tanıtım, markalaşma ve marka yönetimi gibi oldukça önemli hususlarda bilgi eksiklikleri nedeniyle ülkemizde bu yönde yapılan yatırımlar olumlu bir şekilde sonuçlanamamaktadır.
Sağlık Bakanlığımız tedavi sonrası muhatap bulamayan hastalardan çok sayıda şikâyet almaktadır. Bu durum, sağlık turizminde hasta takip aşamasında, sağlık turizmi çalışanlarının süreci doğru yönetemediğinin bir göstergesidir. Bunun yanı sıra hasta gözünden sağlık turizminin ve sağlık hizmetlerinin tanımlanması, yani hasta beklentileriyle ilgili görüş alınması ve empati yapılması konusundaki sağlık turizmi çalışanlarının eksiklileri yine temel problemler arasındadır. Ayrıca sağlık kuruluşları ve aracı kuruluşlar yurt dışında görüşme yapabilecek nitelikli eleman eksikliği yaşamaktadır. Bu sorumlulukla çalıştırılan kişilerin bazıları sağlık bilgisine, bir kısmı turizm bilgisine, diğerleri ise dil bilgisine sahipken; tüm bu yetkinliklerin bir arada olduğu nitelikli eleman bulunmamaktadır.
