Evren ASLANER DURMAZ, evrenaslaner@gmail.com
Sağlık bilimleri, teknolojinin hızla şekillendirdiği ve dönüştürdüğü sektörlerden biridir. Sağlık turizmi de bu değişimin bir parçası olarak yapay zekâ (YZ) teknolojilerinin etkisine girmiştir. Yapay zekânın sağlık turizmindeki etkisi, potansiyel hastaların sağlık hizmetlerine erişim şekillerini değiştirdiği gibi, tercihlerini de doğrudan etkilemektedir.
YZ’nin sağlık turizminde sunduğu katkılardan biri de iletişimsel yapay zekâ uygulamalarıdır. Özellikle son yıllarda popülerliği artan doğal dil işleme ve üretimi modelleri, insan diline yakın metinler oluşturabilme yeteneği sayesinde büyük ilgi görmüştür. Kasım 2022’de kullanıma sunulan Chat GPT gibi sohbet botları, makine dilinden insan diline geçişte önemli bir rol oynamıştır. Bu teknolojiler, hastaların sorularına yanıt verme, dil engellerini aşma ve sağlık hizmetleri hakkında bilgi sağlama gibi süreçleri kolaylaştırmaktadır.
Ancak, YZ’nin sunduğu bu fırsatların yanı sıra bazı önemli sınırlamalar da bulunmaktadır. Yapay zekâ, mizah duygusu, metaforlar, atasözleri ve deyimler gibi dilin inceliklerini tam olarak anlamakta zorlanabilir. Çoğunlukla makinelerin yazdığı metinler, teknik ve sıkıcı kalabilir; ayrıca insan dilinin zenginliğini yakalamakta yetersizdir. Bu durum özellikle sağlık turizmi gibi kültürel hassasiyetlerin ön planda olduğu alanlarda büyük bir dezavantaj yaratmaktadır.
Makine çevirisi hizmetleri, dildeki çok anlamlı kelimeleri doğru yorumlayamamakta ve bağlamdan kopuk çeviriler üretebilmektedir. Özellikle Türkçe gibi kendine özgü dil yapısına sahip dillerde bu tür hatalar sıkça görülmektedir. Türkçe’deki çift noktalı ü (Ü) ve yumuşak g (Ğ) gibi özel karakterler, makine çevirisinde kaybolabilir veya yanlış anlaşılabilir, bu da çevirinin anlam bütünlüğünü zedeleyebilir. Ayrıca, kültürel nüansların göz ardı edilmesi ve dilin doğal yapısının yakalanamaması gibi problemler, sağlık turizmi metinlerinin doğru bir şekilde yorumlanmasını zorlaştırmaktadır.
YZ teknolojilerinin bir diğer sınırlaması da, tıbbi ve hukuki metinler gibi uzmanlık gerektiren çevirilerde doğruluğu ve hassasiyeti sağlamada yetersiz kalmasıdır. Bu eksiklikler, özellikle sağlık turizmi gibi hassas ve uzmanlık gerektiren alanlarda büyük sorunlara yol açabilir. Dolayısıyla, makine çevirilerine tamamen güvenmek yerine, uzman çevirmenlerle iş birliği yapmak daha güvenli ve etkili sonuçlar doğuracaktır.
Yapay zekâ, sağlık turizmi alanında sunduğu avantajlarla sektörü dönüştürmeye devam etmektedir. Teknolojinin hızla ilerlemesi, hasta hizmetlerinin kalitesini artırmak ve iletişimi güçlendirmek için yeni fırsatlar sunarken, aynı zamanda dikkatli bir kullanım gerektirmektedir. Dil bariyerlerinin aşılmasında YZ’nin rolü büyük olsa da, kültürel farkındalık ve dilin inceliklerine duyarlılık olmadan bu teknolojilerin tek başına yeterli olmadığı açıktır.
Sağlık turizminde YZ’nin sunduğu fırsatları en iyi şekilde değerlendirebilmek için insan ve makine iş birliği kaçınılmazdır. Bu iş birliği, hasta güvenliğini sağlarken aynı zamanda hizmet kalitesini artırmak adına kritik öneme sahiptir. Gelecekte, yapay zekâ teknolojilerinin sağlık turizmi alanında daha geniş kapsamlı roller üstlenmesi beklenmekte ve bu doğrultuda, sağlık kuruluşlarının bu teknolojilere yönelik farkındalıklarını artırmaları gerekmektedir.
Sonuç olarak, YZ teknolojileri sağlık turizmi için büyük fırsatlar yaratırken, aynı zamanda dilin ve kültürün yaşayan bir unsur olduğunu unutmadan, teknolojik gelişmelere temkinli ve bilinçli bir şekilde yaklaşmak gerekmektedir. Sağlık kuruluşları, teknolojiyi doğru kullanarak hem hizmet kalitesini artırabilir hem de hasta güvenliğini üst seviyede tutabilir.
