Dr. Şule BATBAYLI, batbaylisule@gmail.com
Sağlık, insanın yaşamını sürdürebilmesi için olmazsa olmaz bir unsurdur. Bu nedenle insanlar tarihten beri sağlığını iyileştirmek ve korumak amacıyla bir arayışa girmişlerdir. Sağlık hizmetini arama süreci de sağlık turizmi kavramını ortaya çıkarmıştır. Dolayısıyla sağlık turizminin tarihi çok eskilere dayanmaktadır. M.Ö. 500’de Eski Yunan ve Roma’da hastalar şifa bulmak amacıyla başka yerlerdeki kişilerden tıbbi tavsiyeler almışlardır. Benzer bir şekilde insanların şifalı suların olduğu yerlere gitme eğilimi çok eski tarihlerde başlamıştır. Örneğin, termal suların olduğu bir bölgede, M.Ö. 5. yüzyıl gibi erken bir tarihte Yunan hekim Hipokrat (460-370 M.Ö.) tüm dünyadan hastaları tedavi etmiştir. 19. yüzyılda bilgi ve iletişim teknolojisi araçlarının ortaya çıkması ile sağlık turizmi başka bir boyut alacağının sinyallerini vermiştir. Telgraf ve telefon vasıtasıyla aynı yerde olmamalarına rağmen hasta-hekim ilişkisi başlamıştır. Elektronik cihazların tıp alanında uygulanabilmesi elektronik sağlıkta (teletıp) önemli bir yol katedilmesine zemin hazırlamıştır. 1925 yılında Lüksemburg doğumlu olan Hugo Gernsback bir öngörüde bulunarak, 1975 yılına kadar teletıp alanında video ve robotik silahların kullanılabileceğini belirtmiştir. 1948 yılında Philadelphia’da telefona radyograflar iletilerek, ilk teleradyoloji uygulaması gerçekleştirilmiştir. 1959 yılında Nebraska, nörolojik muayeneleri öğrencilere iletmek için “iki yönlü etkileşimli televizyon” kullanmıştır. 1960’lı yıllarda NASA tarafından teletıp alanına katkı yapılmıştır; hayvanların biyometrik verileri telemetrik bir bağlantı aracılığıyla dünyadaki bilim insanlarına iletilmiştir. 1980’li yıllarda, radyoloji görüntüleri özel bir kablo aracılığıyla iletilmeye başlanmıştır, böylece tıbbi görüntülerin dijital olarak saklanmasına yönelik ekipmanlar kullanılmıştır. 1993 yılında, tıbbi bakıma telekomünikasyon teknolojisi aracılığıyla erişimi teşvik etmek için Amerikan Teletıp Derneği kurulmuştur. 2000’li yıllardan günümüze doğru gelindiğinde internet kullanımı, dijital araçların çeşitlenmesi, sağlık ile dijital sürecin daha kolay entegre olması sağlık hizmetinin başka ülkelerden çok daha kolay bir şekilde alınmasını sağlamıştır. İnternetin genişletilmiş kullanımı sayesinde teletıp gelişmiştir. Bu doğrultuda ülkeler düzenlemeler yapmakta ve standartlar doğrultusunda gelişmelere izin vermektedir.
Kaynaklar:
Boekstein, M. (2014). From illness to wellness-has thermal spring health tourism reached a new turning point? African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, 3(2), 1-11.
Béland, D., ve Zarzeczny, A. (2018). Medical Tourism and National Health Care Systems: An İnstitutionalist Research Agenda, Global Health, 14(68), https://doi.org/10.1186/s12992-018-0387-0.
European Commission. (2018). Market Study on Telemedicine, Third EU Health Programme. Luxembourg: European Commission.
World Trade Organization. (2021). Health ve social services, https://www.wto.org/english/tratop_e/serv_e/health_social_e/health_social_e.htm.
